Dünya genelinde birçok merkez bankasının bu hafta açıkladığı faiz kararları piyasaların odağında yer aldı. Bu bankalar ortasında gevşeme döngüsüne 50 baz puanlık “jumbo” faiz indirimiyle başlayan Fed’in siyaset kararları dikkati çekti.
Mart 2020’den bu yana birinci defa faiz indirimine giden Fed, daha fazla faiz indiriminin yolda olduğunun da sinyalini verdi. Endonezya Merkez Bankası Fed’den evvel aldığı beklenmedik faiz indirimi kararıyla piyasaları şaşırtırken Brezilya Merkez Bankası 2 yılın akabinde birinci kere faiz artırdı. BoE ağustosta başladığı faiz indirimlerine orta verirken TCMB ve BoJ siyaset faizini sabit tuttu.
Tayvan ve Norveç merkez bankaları da faiz oranlarını sabit bırakma kararı alırken Güney Afrika Merkez Bankası faiz indirimi yaparak gevşemeye giden bankalar ortasına katıldı. Bu hafta para siyaseti toplantılarını gerçekleştiren merkez bankalarının açıkladığı kararlar şöyle:
ABD Merkez Bankası
Fed, siyaset faizini 4 yıl ortadan sonra birinci sefer indirdi ve 50 baz puan düşürerek yüzde 4,75-5,00 aralığına çekti. Bankadan yapılan açıklamada, istihdam kazanımlarının yavaşladığına işaret edilerek düşük kalmaya devam etse de işsizlik oranının yükseldiği aktarıldı.
Açıklamada, enflasyonun yüzde 2 gayesine gerçek ilerlediği lakin yüksek kalmayı sürdürdüğü belirtilerek enflasyonun sürdürülebilir bir formda yüzde 2’ye hakikat düştüğüne dair daha fazla itimat kazanıldığı ve istihdam ile enflasyon maksatlarına ulaşma risklerinin kabaca istikrarda olduğuna karar verildiği tabir edildi. Ekonomik görünümün meçhul olduğuna dikkat çekilen açıklamada, her iki taraftaki risklere dikkat edildiği vurgulandı.
Ekonomiye ait kestirimlerini de açıklayan Fed, bu yıl toplamda 50 baz puan daha faiz indirimine gidebileceğini ortaya koydu.
Bankanın enflasyon iddiaları, bu yıl için yüzde 2,6’dan yüzde 2,3’e ve 2025 için yüzde 2,3’ten yüzde 2,1’e düşürüldü. ABD iktisadının büyüme varsayımı de bu yıl için yüzde 2,1’den yüzde 2’ye düşürüldü, 2025, 2026 ve 2027 için yüzde 2 olarak öngörüldü. İşsizlik oranına ait iddialar ise bu yıl için yüzde 4’ten yüzde 4,4’e, 2025 için yüzde 4,2’den yüzde 4,4’e ve 2026 için yüzde 4,1’den yüzde 4,3’e çıkarılırken 2027 için yüzde 4,2 olarak belirlendi.
İngiltere Merkez Bankası
BoE, siyaset faizini, beklentiler dahilinde yüzde 5’te sabit bıraktı. Bankadan yapılan açıklamada, Para Siyaseti Konseyinin (PPK), para siyasetini, yüzde 2 enflasyon maksadına ulaşmak ve birebir vakitte sürdürülebilir büyümeyi sağlamak üzere belirlediği aktarıldı.
PPK’nin enflasyona yönelik riskleri yakından izlemeye devam ettiği belirtilen açıklamada, “Ekonomiye yönelik kıymetli gelişmelerin olmaması halinde, siyaset kısıtlamalarının kaldırılmasına yönelik kademeli bir yaklaşım uygun olmaya devam etmektedir. Enflasyonun orta vadede yüzde 2’lik gayeye sürdürülebilir bir biçimde dönmesine yönelik riskler daha da azalana kadar para siyasetinin gereğince uzun bir müddet kısıtlayıcı kalmaya devam etmesi gerekecektir.” ifadeleri kullanıldı.
BoE Başkanı Andrew Bailey, kararın akabinde yaptığı değerlendirmede, ağustosta siyaset faizini düşürdüklerinden beri enflasyonist baskıların azalmaya devam ettiğini belirtti. Bailey, “Ekonomi genel olarak beklediğimiz üzere ilerliyor. Bu durum devam ederse siyaset faizini vakit içinde kademeli olarak düşürebiliriz. Fakat enflasyonun düşük kalması hayati kıymet taşıyor, bu nedenle siyaset faizinde çok süratli ya da çok fazla kesinti yapmamaya dikkat etmeliyiz.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
TCMB Para Politikası Kurulu, siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 50’de tuttu. Bankadan faiz oranlarına ait yapılan duyuruda, Konseyin enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının dezenflasyon süreci açısından risk ögesi olmaya devam ettiğini kaydettiği vurgulandı.
Kurulun, siyaset faizinin sabit tutulmasına karar vermekle birlikte, enflasyon üzerindeki üst taraflı risklere karşı ihtiyatlı duruşunu yinelediği aktarılan duyuruda, aylık enflasyonun ana eğiliminde besbelli ve kalıcı bir düşüş sağlanana ve enflasyon beklentileri öngörülen kestirim aralığına yakınsayana kadar sıkı para siyaseti duruşunun sürdürüleceği bildirildi.
Duyuruda, enflasyonda bariz ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para siyaseti araçlarının tesirli formda kullanılacağı belirtildi.
Japonya Merkez Bankası
BoJ da siyaset faizini yüzde 0,25’te sabit bıraktı. Bankadan yapılan açıklamada, Japonya ekonomisindeki toparlanmanın devam ettiği belirtilerek enflasyonist baskıların da ithalat fiyatlarındaki gerilemeyle yumuşadığı lakin devam etmesinin beklendiği söz edildi.
Japonya iktisadının potansiyelinin üzerinde büyümeyi sürdüreceğinin iddia edildiği aktarılan açıklamada, yurt içi ve yurt dışında ekonomik aktiviteye ait belirsizliklerin de kıymetli riskler olarak takip edileceği bildirildi. Açıklamada, şirketlerin daha çok fiyat artışı tarafında davranmasıyla, döviz kurundaki gelişmelerin de fiyatlar üzerinde daha tesirli olmasının öngörüldüğü kaydedildi.
BoJ Başkanı Kazuo Ueda da global ekonomik görünümün epeyce belgisiz olduğunu ve piyasalarda istikrarsızlığın sürdüğünü belirterek finans ve döviz piyasalarını yakından takip edeceklerini tabir etti.
Endonezya Merkez Bankası
Endonezya Merkez Bankası, Şubat 2021’den bu yana birinci faiz indirimine gitti ve siyaset faizini sabit tutacağı beklentilerinin bilakis 25 baz puan düşürerek yüzde 6’ya indirdi.
Bankadan yapılan açıklamada, kelam konusu kararın düşük ve istikrarlı enflasyon, rupinin istikrarı ve kıymet kazanması ve ekonomik büyümeyi güçlendirme gayretlerine olan gereksinimle uyumlu olduğu aktarıldı.
Açıklamada, bankanın bundan sonraki süreçte siyaset faizini düşürme fırsatlarını izlemeye devam edeceği belirtildi.
Brezilya Merkez Bankası
Brezilya Merkez Bankası, siyaset faizini 2022’den bu yana birinci defa artırdı ve 25 baz puan yükselterek yüzde 10,75’e çıkardı.
Bankadan yapılan açıklamada, enflasyon görünümüne yönelik risklerin üst istikametli olduğunu ve daha kısıtlayıcı bir para siyaseti gerektirdiği aktarıldı.
Açıklamada, faiz oranında gelecekte yapılacak ayarlamaların suratının ve yeni başlayan döngünün toplam büyüklüğünün, enflasyon maksadına ulaşma konusundaki kesin kararlılıkla belirleneceği ve enflasyon dinamiklerine bağlı olacağı vurgulandı.
Tayvan Merkez Bankası
Tayvan Merkez Bankası, faiz oranlarını sabit tuttu. Bankadan yapılan açıklamaya nazaran, iskonto faiz oranı yüzde 2’de tutuldu. Teminatlı ve teminatsız borçlanma faiz oranları ise sırasıyla yüzde 2,375 ve yüzde 4,25 düzeyinde bırakıldı.
Açıklamada, ülkede enflasyondaki kademeli düşüş eğilimine ve global ekonomik duruma işaret edilerek Bankanın yurt içi enflasyon gelişmelerine dikkat edeceği ve büyük merkez bankalarının para siyaseti ataklarının tesirlerini izleyeceği aktarıldı.
Norveç Merkez Bankası
Norveç Merkez Bankası, siyaset faizini 16 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 4,5’te sabit bıraktı. Sıkı duruşunu koruyan Norveç Merkez Bankası, faiz oranının yıl sonuna kadar mevcut düzeyde kalacağının sinyalini verdi.
Bankadan yapılan açıklamada, enflasyonun makul bir vakit dilimi içerisinde maksada düşürülebilmesi için kısıtlayıcı para siyasetine hala gereksinim duyulduğu kanaatinde olunduğu aktarıldı.
Norveç Merkez Bankası Başkanı Ida Wolden Bache, siyaset kararlarına ait açıklamasında, “Politika faizinin yıl sonuna kadar yüzde 4,5 düzeyinde tutulması olası.” sözlerini kullandı.
Ida Wolden Bache, “Önümüzdeki devirde siyaset faizinin bugünkü düzeyde tutulması gerektiğine inanıyoruz lakin para siyasetini gevşetme vaktinin yaklaştığını düşünüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Güney Afrika Merkez Bankası
Güney Afrika Merkez Bankası, 15 yılın en yüksek düzeyinde olan siyaset faizini 25 baz puan indirerek yüzde 8’e düşürdü. Böylelikle banka, 4 yılın akabinde birinci kere faiz indirimine gitti.
Bankadan yapılan açıklamada, genel olarak global şartlar daha olumlu hale gelse de risklerin hala olduğuna dikkat çekildi.
Açıklamada, enflasyona yönelik risklerin dengelendiğinin değerlendirildiği belirtildi.
Hong Kong
Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi, Fed’in 50 baz puanlık faiz indiriminin akabinde ABD dolarına bağlı kur rejimi nedeniyle gösterge faizinde birebir oranda kesintiye gitti.
Bölgenin defakto merkez bankası niteliğindeki Hong Kong Para Otoritesi (HKMA), yaptığı açıklamada, gösterge faiz oranını 50 baz puan düşürerek yüzde 5,25’e çektiğini bildirdi.
HKMA Mart 2020’den bu yana birinci sefer faiz indirimine giderken Hong Kong’un 5 büyük ticari bankası da kredi ve mevduat faizlerinde indirimlere gitti.
Öte yandan, bu hafta para siyaseti kararlarını açıklayan öteki merkez bankalarından Azerbaycan Merkez Bankası, siyaset faizini değiştirmeyerek yüzde 7,25’te tuttu. Moldova Merkez Bankası, faiz oranını yüzde 3,60’da sabit bıraktı. Ukrayna Merkez Bankası, siyaset faizini yüzde 13 düzeyinde tutma kararı aldı.